MEVCUT MAL REJİMİNİN OLAĞANÜSTÜ MAL REJİMİNE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ DAVASI
Av. Mustafa Alper KÜÇÜKYILMAZ
Haklı bir sebep mevcutsa hakim, eşlerden birisinin istemi üzerine, mevcut mal rejiminin mal ayrılığına dönüşmesine karar verebilecektir. Aşağıdaki hallerin bulunması halinde haklı bir sebebin varlığı kabul edilecektir:
1. Davalı eşin, istemde bulunan eşe malvarlığı, geliri, borçları veya ortaklık malları hakkında bilgi vermekten kaçınması
2. Davalı eşin sürekli olarak ayırt etme gücünden yoksun bulunması
3. Davalı eşin istemde bulunanın veya ortaklığın menfaatlerini tehlikeye düşürmüş olması
4. Davalı eşe ait malvarlığının borca batık veya ortaklıktaki payının haczedilmiş olması
5. Davalı eşin, ortaklığın malları üzerinde bir tasarruf işleminin yapılması için gereken rızasını haklı bir sebep olmadan kaçınması
Eşlerden birisi ayırt etme gücünden yoksun ise onun yasal temsilcisi de bu sebebe dayanarak mal ayrılığına karar verilmesini talep edebilecektir. Mal ayrılığına geçişi gerektiren sebebin ortadan kalkması halinde hakim, eşlerden birinin istemi üzerine eski mal rejimine dönülmesine karar verebilir.
İlgili Yargıtay Kararı
Evlilik Birliği İçindeki Malların Tasfiye Edilmesi
Yargıtay 8. Hukuk Dairesine göre, “ Davacı ... vekili, öncelikle eşler arasında devam eden yasal mal rejiminin TMK'nun 206. maddesi uyarınca olağanüstü mal rejimi olan mal ayrılığına dönüştürülmesini, daha sonra tarafların evlilik birliği içinde edindikleri malvarlıklarının tasfiyesine ve adi ortaklık şeklinde işlettikleri pansiyon işletmesine kayyım atanmasını talep etmiş, yargılama sırasında talepler tefrik edilerek temyize konu eldeki davada istenen eşlerin evlilik birliği içinde edindikleri malvarlığının tasfiyesine dair dava ayrı esasa kaydedilmiştir. Davalı ... vekili, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, mal rejiminin tasfiyesine dair görülmekte olan dava yönünden, eşler arasında mevcut boşanma davasının olmadığı, evlilik birliğinin devam ettiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi üzerine; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Eşler arasındaki mal rejiminin tasfiyesinin gerçekleşmesi aralarında devam eden mal rejiminin sona ermesine bağlıdır. Başka bir anlatımla mal rejimi sona ermeden alacak muaccel olmayacağından mal rejiminin tasfiyesi istenemez. Mal rejiminin sona ermesi mal rejiminin tasfiyesi davalarının görülebilirlik önkoşulu olup dava şartıdır ve yargılamanın her aşamasında taraflarca ileri sürülebileceği gibi mahkemece de resen göz önünde bulundurulur. Mal rejiminin hangi hallerde sona ereceği 4721 Sayılı TMK'nun 225. maddesinde belirtilmiştir. Anılan maddenin .... fıkrasına göre mal ayrılığı rejimine geçilmesine dair talebin kabulüne dair hükmün kesinleşmesiyle eşler arasındaki önceki mal rejimi sözü edilen davanın açıldığı tarihte sona erer. Başka bir anlatımla, evlilik birliği devam etse dahi TMK'nun 206. maddesi uyarınca önceki mal rejimi sona ererek mal ayrılığı rejimine geçildiğinden önceki mal rejiminin tasfiyesi istenebilir. Mahkemenin eşler arasında boşanma davasının mevcut olmadığı gerekçesiyle davanın reddine dair verdiği kararda isabet bulunmamaktadır. Buna göre, olağanüstü mal rejimine geçişe dair ..... Asliye Hukuk (Aile Mahkemesi Sıfatıyla) Mahkemesi'nde görülen 2011/409 Esas sayılı dosyanın sonucu bekletici mesele yapılmalı, bahsedilen dava dosyasında olağanüstü mal rejimine geçiş talebinin kabulüne dair hükmün kesinleşmesi durumunda TMK'nun 212. maddesi çerçevesinde iddia ve savunma doğrultusunda taraf delilleri toplanarak mal rejiminin tasfiyesine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi doğru olmamıştır.” denilmektedir. (Y. 8.HD. Esas no: 2016/20571, Karar No: 2016/15992, Karar Tarihi: 01.12.2016).
Kaynakça:
Aydemir E./Memiş Y./Ruhi, A./Uçakhan, S./Bahadır, Ç.: Hukuk Davaları, Ankara, 2016
Kılıçoğlu, A.: Aile Hukuku, Ankara, 2022.
Gençcan, Ö.: Aile Hukuku, Ankara 2011.
Öztan, B.: Medeni Hukukun Temel Kavramları, Ankara 2019.
Yargıtay Kararları.
